2/5 BZ czyli Serhat Köksal – żywa legenda tureckiego undergroundu na miesięcznej rezydencji w TRAFO Trafostacji Sztuki w Szczecinie. Pod koniec czerwca zostanie otwarta jego wystawa solowa.
Legendarny brytyjski dziennikarz i prezenter BBC – John Peel, który w swoich „Peel Sessions” nagrywał takich artystów jak Joy Division, The Cure, PJ Harvey czy Ultravox, dokonał trzech sesji Serhata, komentując: „Z całej muzyki, jaką słyszałem w Turcji, najbardziej podobało mi się 2/5 BZ” (BBC World Service). Jego działalność przez kolejne lata pozostaje w awangardzie kulturowo-politycznej w Turcji, co prestiżowy magazyn „The Wire” skomentował: „Jednym z pierwszych protestujących, którzy zmierzyli się z policją na placu Taksim, był 2/5BZ, pionier politycznie naładowanej tureckiej muzyki electro i ulubieniec nieżyjącego już Johna Peela”.
Serhat Köksal to weteran tureckiego undergroundu, multimedialny artysta działający na przecięciu sztuk wizualnych i muzyki, autor konceptualnych kolaży dźwięków i obrazów. Już od 1991 roku swój projekt nazwał 2/5 BZ. Zafascynowany korzeniami i kontekstami tureckiej kultury Köksal zaczynał od konceptualno-punkowej sztuki łączącej elektronikę z tureckim instrumentem strunowym, sazem. Nawiązywał do anatolijskich tradycji sztuki krytycznej wobec władzy, do sufizmu, derwiszów i wędrownych artystów, rocka lat 60-tych, anatolijskiego post rocka (Derdiyoklar) a także żywiołowej kurdyjskiej muzyki weselnej. Jego ideologicznym mentorem był Aziz Nesin, pisarz – satyryk, pedagog, działacz społeczny, turecki odpowiednik Janusza Korczaka – człowiek, który większość swojego życia spędził w więzieniach stojąc w opozycji do wojskowej junty i religijnych fundamentalistów.
Początek lat zerowych dla Serhata Köksala to pierwsze eksperymenty z samplerami i pierwsze wojaże zagraniczne. W 1994 roku nagrał go sam John Peel podczas muzycznego researchu, a 2001 i 2004 roku gościł w radiu BBC, gdzie nagrał u Peela dwa materiały z cyklu Peel Sessions. Grywał w Europie i USA, w galeriach sztuki, na squatach lecz także na dużych festiwalach (m.in. z Death Grips czy Omarem Souleymanem). Brał udział w awangardowym festiwalu SKIF w Petersburgu, uczestniczył w pierwszych multimedialnych ekspozycjach sztuki współczesnej w Teheranie.
Warstwa wizualna 2/5 BZ to surowy, bezkompromisowy kolaż kojarzący się ze stylistyką Negativland lub video artem amerykańskiej grupy Emergency Broadcast Network z początku lat 90-tych. Istotną rolę w odgrywają w niej fragmenty tureckich filmów trashowych, kina klasy B z lat 70-tych – postacie z tych filmów pojawiają się w nowych, politycznych kontekstach. Sztandarowym hasłem Serhata Koksala jest „No Turistik/No Egzotik” – artysta od lat przybliża zagranicznej publiczności meandry współczesnej bliskowschodniej geopolityki, grając turystycznymi stereotypami Turcji popularnymi na Zachodzie, uwielbia tworzyć kalambury takie jak „ISIStanbul”, „Gazionalism” czy „Nottomanski/Sobieskullah”. Przetwarza oficjalne komunikaty władzy. Köksal tworzył memy zanim je wymyślono. Komentuje kulturowe klisze i stereotypy na temat Wschodu. Dekonstruuje orientalistyczny, wyidealizowany obraz raju dla turystów. Skondensowany przekaz 2/5 BZ unaocznia europejskiemu odbiorcy, że „egzotyczne” postrzeganie krajów takich jak Turcja jest przejawem fundamentalnej ignorancji i mentalności post-kolonialnej.
W warstwie dźwiękowej można odnaleźć w twórczości Serhata break core’owo pocięte sample z tureckiej psychodelii lat 60-tych (głównie elektryczne sazy), bity oparte o tureckie i kurdyjskie perkusjonalia z dodatkiem ciężkiej industrialnej elektroniki, dubowe basy niczym we wczesnych produkcjach Fun Da Mental, fragmenty dialogów filmowych, telewizyjnych wiadomości czy wypowiedzi polityków.
Serhat Koksal od kilkunastu lat jest również twórcą konceptualnych audycji z cyklu Gozel Radio, gdzie w zaskakujących playlistach spotykają się ze sobą tureckie, kurdyjskie, irańskie czy palestyńskie dźwięki z produkcjami polskimi czy rosyjskimi – źródłowy folk sąsiaduje tu z noisem i awangardą, a nowoczesny dubstep i grime z garażowymi archiwaliami z lat 70-tych i 80-tych.
http://2-5bz.com
http://www.serhatkoksal.com